Der Spiegel.H Γερμανία μπορεί πλέον να εκβιαστεί

Του Βόλφγκανγκ Μίνχαου

Η Άνγκελα Μέρκελ κολακεύεται ότι είναι η ισχυρότερη πολιτικός της Ευρώπης, ωστόσο η καγκελάριος έχει ποντάρει πολύ ψηλά σʼ αυτή την κρίση. Η Γερμανία μπορεί πλέον να εκβιαστεί, καθώς δεν έχουμε πια τα περιθώρια να αντέξουμε μια κατάρρευση της Ευρωζώνης. Εάν σκάσει το κανόνι, θα υποφέρουν όλοι, αλλά η Γερμανία περισσότερο από τους άλλους

Στα αγγλικά υπάρχει μια πολύ ωραία έκφραση, για την οποία εμείς οι Γερμανοί δεν έχουμε αντίστοιχη: “to call a bluff”. Η έκφραση αυτή δεν σημαίνει μόνο ότι αντιλαμβάνομαι την μπλόφα, αλλά μπορώ πλέον να στριμώξω κι αυτόν που μπλοφάρει. Πρόσφατα ένας αναγνώστης μου από την Ιταλία με ρώτησε εάν ήρθε η ώρα να το κάνει κανείς αυτό με τη Γερμανία.

Εάν το ευρώ διαλυθεί, τότε θα καταστραφεί η ανταγωνιστικότητα της Γερμανίας, την οποία πέτυχε με τόσο κόπο. Η ισοτιμία του γερμανικού νομίσματος -όποιο όνομα και να του δώσει κανείς- θα ανέβει σημαντικά. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας θα χρεωκοπήσει, καθώς θα πρέπει να ξεγράψει τις απαιτήσεις που έχει από τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Και το γερμανικό κράτος θα μείνει με πιστώσεις σχεδόν ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ που δεν θα πάρει πίσω ποτέ.

Αν σκάσει το κανόνι, όλοι θα υποφέρουν. Αλλά οι Γερμανοί θα υποφέρουν πολύ περισσότερο από τους Ιταλούς, για παράδειγμα. Ακόμη και ο πρώην καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ εκτιμά ότι η Γερμανία σε περίπτωση κατάρρευσης του ευρώ θα πρέπει να «τα μαζεύει». Συνεπώς γίνεται όλο και πιο επιτακτικό το ερώτημα: Μήπως η Γερμανία έχει εξαιρετικά άσχημο χαρτί σʼ αυτό το παιχνίδι και προσπαθεί μʼ αυτό το χαρτί να ποντάρει αναθεματισμένα ψηλά;

Πράγματι, η Γερμανία μπλοφάρει αδιάντροπα. Το πρόβλημα είναι όμως ότι υπάρχουν πολλοί Γερμανοί που δεν το βλέπουν έτσι. Υπάρχουν πολλοί Γερμανοί που δέχονται να παίξουν αυτό το επικίνδυνο παιχνίδι, επειδή πιστεύουν ότι έχουν το καλύτερο χαρτί. Σε εποχές κρίσης τα κράτη δεν αναλύουν πάντοτε λογικά τη θέση τους και τα συμφέροντά τους -κάνουν τα ίδια λάθη με τους παίκτες του πόκερ.

Σιγά - σιγά, πάντως, αρχίζουν όλο και περισσότεροι να αντιλαμβάνονται ότι η Γερμανία μπορεί να πέσει θύμα εκβιασμού σʼ αυτή την ευρωκρίση. Προσέξτε τη στάση της καγκελαρίου Μέρκελ έναντι της Ελλάδας. Επισήμως τηρεί την ίδια σκληρή στάση. Επαναλαμβάνει συνεχώς ότι οι Έλληνες πρέπει να τηρήσουν πιστά τις δεσμεύσεις τους. Τις τελευταίες μέρες, όμως, ακούμε κι άλλους τόνους: Της ματώνει, λέει, η καρδιά όταν ακούει τι τραβάνε οι Έλληνες συνταξιούχοι. Και δεν ξεχνάει να λέει ότι το ρίσκο της εξόδου και για την Ελλάδα, αλλά και για τη Γερμανία, είναι αδύνατον να υπολογιστεί.

Γιʼ αυτό και εκτιμώ ότι τις επόμενες εβδομάδες και μήνες θα υπάρξει μια συμφωνία. Θα υπάρξει μια χαλάρωση του ελληνικού πακέτου. Όχι τόσο μεγάλη όσο θα ήθελαν οι Έλληνες, αλλά σίγουρα σημαντική. Και η χαλάρωση αυτή θα χρηματοδοτηθεί χωρίς ένα τρίτο «πακέτο». Θα χρηματοδοτηθεί με μια παράταση των πιστώσεων, με κάποια μείωση των επιτοκίων, με κάποιο κόλπο δηλαδή. Έτσι κι αλλιώς κανείς δεν πιστεύει ότι στο τέλος η Ελλάδα θα μπορέσει να πληρώσει τα χρέη της. Το μεγάλο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους θα έρθει, αλλά εντός του ευρώ.

Το γεγονός ότι η Γερμανία μπορεί να εκβιαστεί φαίνεται και στην απομόνωση της Bundesbank. Ο διοικητής της, Γενς Βάιντμαν, διαμαρτύρεται μεν εντόνως ενάντια στην πρόθεση του Μάριο Ντράγκι να αγοράσει και πάλι ομόλογα κλυδωνιζόμενων χωρών. Στο τέλος, όμως, θα επιβληθεί ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Κι αυτό διότι, εάν δεν επωμιστεί ένα μέρος του χρέους η ΕΚΤ, η Ευρωζώνη απειλείται σύντομα με διάλυση.

Η Bundesbank και μερικοί φωνακλάδες από την CSU της Βαυαρίας μπορούν να λένε μεγάλα λόγια. Στο τέλος όμως θα καταλάβουν κι αυτοί, όπως και όλοι, ότι η μείωση των δυσθεώρητων χρεών δεν θα επιτευχθεί με την αποπληρωμή τους, αλλά μέσω «κουρεμάτων» και τυπώματος νέου χρήματος. Πάντα έτσι γίνεται.

Η Γερμανία μπορεί να εκβιαστεί ακριβώς επειδή κανείς πολιτικός με κυβερνητική ευθύνη δεν μπορεί να πάρει το ρίσκο της διάλυσης της Ευρωζώνης. Οι απαιτήσεις της Γερμανίας στο ενδοευρωπαϊκό σύστημα πληρωμών Target 2 είναι συνεχώς γύρω στο ένα τρισεκατομμύριο ευρώ. Εάν διαλυθεί η Ευρωζώνη, ένα μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων θα χαθεί.

Με άλλα λόγια: Η κατάσταση για τη Γερμανία είναι σχεδόν απελπιστική. Τώρα πια δεν υπάρχει καμία λογική διέξοδος από την κρίση, που να είναι συμβατή με τις επίσημες δηλώσεις περί αυστηρών αρχών της ευρωπαϊκής νομισματικής πολιτικής και περί δημοσιονομικών κανόνων. Η Μέρκελ μπορεί να προβάλλει ακόμη προς τα έξω την εικόνα της ισχυρότερης πολιτικού της Ευρώπης.

Στην πραγματικότητα, όμως, έχει φέρει τη χώρα να στέκεται με την πλάτη στον τοίχο. Ο κόσμος αντιλήφθηκε την μπλόφα της και είναι έτοιμος να τη στριμώξει.